Identyfikacji wypełniaczy zapraw i pigmentów dokonano metodą analizy mikroskopowej na podstawie:

– obserwacji mikroskopowej w świetle odbitym przy użyciu mikroskopu stereoskopowego (max pow. 100x)

– obserwacji mikroskopowej w świetle przechodzącym (max pow. 640x)

– zachowania w 3 M HCl, stęż. HNO₃ oraz w 4 M NaOH

– reakcji mikrokrystaloskopowych charakterystycznych dla poszczególnych jonów nieorganicznych

Poniżej zestawienie pobranych próbek z ich składem chemicznych.

pomarańczowo-czerwona – minia

pomarańczowa – realgar

karnacja ręki – mieszanina bieli ołowiowej, czerwieni żelazowej i minii

zieleń szarawa – mieszanina indygo, aurypigmentu, realgaru, żółcieni żelazowych i czerni roślinnej

zgniłozielona – mieszanina indygo, aurypigmentu, realgaru i czerni roślinnej

czerń – czerń roślinna + sadza

ciemny błękit – azuryt z b. małą ilością czerni roślinnej i czerwieni (cynober)

jasny błękit – azuryt w mieszaninie z bielą ołowiową

żółcień – aurypigment

żółty metal – złoto

sczerniała biel – biel ołowiowa

biały metal – srebro

biel – biel ołowiowa

ciemnoczerwona – cynober

Skład włóknisty papieru: masa szmaciana – len, konopie

W próbkach warstw pomarańczowej, zgniłozielonej i szarozielonej przy pomocy energodyspersyjnego spektrometru rentgenowskiego XRF potwierdzono obecność siarczków arsenu (As₂ i As₂S₃)

Obecność w.w. siarczków może spowodować zmiany kolorystyczne związków ołowiu (biel ołowiowa, minia) lub srebra ponieważ tworzą się czarne siarczki ołowiu (PbS) lub srebra (Ag₂S).

Brak odpowiedniej izolacji między warstwami malarskimi spowodowała tzw. „odbicia” – odwzorowanie konturów naniesionej farby.

Tego typu zniszczenia są charakterystyczne dla technik wodnych.

Badania wykonane przez:

Maria Woźniak, Danuta Jarmińska,

Jakub Czelej (XRF)

Zdjęcia makro kart z miniaturami – Roman Stasiuk